Luật bàn thắng vàng là một trong những luật độc đáo nhất trong bóng đá và đã thay đổi cục diện của nhiều môn thể thao lớn trên thế giới. Mặc dù luật này không còn được sử dụng nữa, nhưng nó vẫn là một phần không thể quên trong lịch sử bóng đá hiện đại. Hãy theo dõi bài viết dưới đây để tìm hiểu về Luật Bàn Thắng Vàng, một trong những luật gây tranh cãi nhất trong lịch sử bóng đá.
Mục Lục Bài Viết
Tìm hiểu bàn thắng vàng là gì?
Theo neo79, bàn thắng vàng là bàn thắng quyết định trong hiệp phụ của một trận bóng đá. Nếu một đội ghi bàn trong hiệp phụ thứ nhất hoặc thứ hai, trận đấu sẽ kết thúc ngay lập tức và đội ghi bàn thắng sẽ được tuyên bố là đội chiến thắng.
Mục đích của luật này là:
- Tăng thêm sự phấn khích và kịch tính của giờ làm thêm.
- Giảm thời gian chơi để tránh kéo dài trận đấu cho đến khi bắt đầu.
- Khuyến khích các đội chơi theo phong cách tấn công, thay vì phòng thủ cho đến khi có quả phạt đền.
Điểm đặc biệt của bàn thắng vàng là trận đấu sẽ dừng lại ngay sau khi bóng chạm lưới, không cho đội kia cơ hội gỡ hòa. Đặc điểm này đã tạo nên nhiều khoảnh khắc lịch sử, nhưng cũng gây ra nhiều tranh cãi trong giới chuyên môn.
Nguồn gốc và sự ra đời của bàn thắng vàng
Nguyên tắc bàn thắng vàng được Liên đoàn bóng đá quốc tế (FIFA) đưa ra vào đầu những năm 1990, với mục đích giúp các trận đấu diễn ra cân bằng và nhanh hơn trong thời gian hiệp phụ.
Trước khi áp dụng luật này, các trận đấu hòa sau 90 phút thường sẽ bước vào hai hiệp phụ, mỗi hiệp 15 phút. Nếu vẫn hòa, cả hai đội sẽ đá luân lưu để xác định đội chiến thắng. Tuy nhiên, FIFA tin rằng việc kéo dài trận đấu sẽ làm giảm năng lượng của cầu thủ, ảnh hưởng đến chất lượng trận đấu và sự an toàn của cầu thủ.
Vì vậy, vào năm 1993, FIFA chính thức áp dụng luật bàn thắng vàng, lần đầu tiên được áp dụng tại Giải vô địch bóng đá trẻ thế giới (U20 World Cup) tại Úc. Luật này quy định: Nếu phải đá hiệp phụ, đội nào ghi bàn trước sẽ thắng ngay lập tức, và trận đấu kết thúc tại thời điểm đó.
Dau khi FIFA thử nghiệm thành công, UEFA (Liên đoàn bóng đá châu Âu) cũng bắt đầu áp dụng nguyên tắc bàn thắng vàng trong các giải đấu chính thức.
Trận đấu đầu tiên chứng kiến bàn thắng vàng lịch sử diễn ra tại Đại hội thể thao châu Á vào ngày 13 tháng 4 năm 1994. Khi đó, Iraq đã đánh bại Iran với tỷ số 1-0 bằng bàn thắng vàng trong hiệp phụ.
Ở châu Âu, bàn thắng vàng đầu tiên được ghi tại Euro 1996, khi Cộng hòa Séc đánh bại Bồ Đào Nha với tỷ số 1–0 nhờ bàn thắng của Karel Poborski trong hiệp phụ.
Chính tại giải đấu này, người hâm mộ đã được chứng kiến một trong những bàn thắng vàng nổi tiếng nhất lịch sử, khi Đức đánh bại Cộng hòa Séc 2-1 trong trận chung kết nhờ bàn thắng của Oliver Bierhoff. Kể từ đó, “bàn thắng vàng” đã trở thành một cụm từ phổ biến gắn liền với những môn thể thao ngoạn mục nhất thế giới.
Đặc điểm và ứng dụng của luật bàn thắng vàng
- Cách thực hiện:
- Áp dụng hiệp phụ: Nếu trận đấu play-off (chẳng hạn như vòng loại trực tiếp của World Cup, Euro hoặc Champions League) có tỷ số hòa sau 90 phút, hai đội sẽ phải thi đấu hiệp phụ (thường là hai hiệp, mỗi hiệp 15 phút).
- Bàn thắng vàng: Bàn thắng đầu tiên trong hiệp phụ sẽ ngay lập tức kết thúc trận đấu và đội ghi bàn thắng sẽ được tuyên bố là đội chiến thắng.
- Tình huống không có bàn thắng: Nếu không có đội nào ghi bàn trong thời gian hiệp phụ, trận đấu sẽ bước vào loạt sút luân lưu để xác định đội chiến thắng.
- Tranh cãi
- Niềm vui lớn: Luật này được đưa ra nhằm khuyến khích các đội chơi quyết liệt hơn trong thời gian bù giờ, thay vì phòng ngự cho đến khi được hưởng phạt đền.
- Giảm thời gian: Tránh kéo dài trận đấu, giảm áp lực cho người chơi và lịch thi đấu của giải đấu.
- Ví dụ đáng chú ý:
- Euro 1996: Đức đánh bại Cộng hòa Séc với tỷ số 2-1 trong hiệp phụ (phút 95) với bàn thắng vàng của Oliver Bierhoff để giành chức vô địch.
- Euro 2000: Pháp giành chức vô địch cho David Trezeguet bằng bàn thắng vàng vào lưới Ý trong trận chung kết (phút 103).
- World Cup 1998: Pháp đánh bại Paraguay với tỷ số 1-0 ở vòng 16 đội nhờ bàn thắng của Laurent Blanc (phút 113).
- World Cup 2002: Ở vòng 16 đội, Hàn Quốc đã đánh bại Ý với tỷ số 2-1 nhờ bàn thắng vàng của Ahn Jung-hwan (phút 117).
Luật bàn thắng vàng trong các giải đấu lớn
Các chuyên gia từ neo 79 chia sẻ, từ năm 1996 đến năm 2004, FIFA và UEFA đã sử dụng luật bàn thắng vàng trong một số giải đấu lớn như World Cup, Euro, Champions League, Copa America, v.v.
- Luật bàn thắng vàng được áp dụng lần đầu tiên tại World Cup 1998. Một trận đấu đáng nhớ là giữa Pháp và Paraguay ở vòng 16 đội. Sau 90 phút, hai đội hòa 0-0, cho đến khi hậu vệ Laurent Blanc ghi bàn thắng vàng ở phút 113, giúp Pháp tiến vào vòng trong và giành chức vô địch World Cup trên sân nhà.
- Tại Euro 2000, bàn thắng vàng vẫn là khoảnh khắc nổi tiếng khi David Trezeguet ghi bàn thắng quyết định trong trận chung kết giữa Pháp và Ý, giúp đội tuyển Pháp giành chức vô địch Euro World Cup lần thứ hai liên tiếp.
Có thể nói rằng, trong suốt một thập kỷ sử dụng, nguyên lý trung dung đã có nhiều điểm tương đồng với quá khứ, khi chỉ một hành động cũng có thể thay đổi lịch sử.
Ảnh hưởng và tranh cãi bàn thắng vàng
- Kết quả tốt:
- Tạo ra những khoảnh khắc đáng kinh ngạc, như Bàn thắng vàng của Trezeguet (Euro 2000) hay Bàn thắng vàng của Ahn Jung-hwan (World Cup 2002) (GoldenGoal), mà người hâm mộ vẫn thường nhắc đến trên X với hashtag #GoldenGoal.
- Giảm thời gian giao phối để phù hợp với lịch trình bận rộn.
- Tranh cãi:
- Bất công: Một bàn thắng được ghi trong hiệp phụ có thể là do lỗi cá nhân và không phản ánh đúng năng lực của đội bóng. Ví dụ, bàn thắng vàng của Hàn Quốc vào lưới Ý (năm 2002) đã gây ra tranh cãi về trọng tài.
- Chơi tệ: Các đội thường chơi với đồ ăn, tránh rủi ro, làm giảm sức hấp dẫn của hiệp phụ.
- Tâm lý cầu thủ: Áp lực phải ghi điểm hoặc tránh để thủng lưới dẫn đến việc thiếu thông minh trong các đội.
Tại sao luật bàn thắng vàng lại bị bãi bỏ hoàn toàn?
Không còn nghe đến thuật ngữ “luật bàn thắng vàng”. Bởi vì vào năm 2004, sau nhiều lần thử nghiệm và ý kiến trái chiều, FIFA đã quyết định bãi bỏ hoàn toàn luật bàn thắng vàng.
Nguyên nhân chính là luật này không đạt được bàng thắng mong muốn. Thay vì thúc đẩy các đội tấn công, nó khiến họ thận trọng và phòng thủ hơn vì sợ thua nhanh. Hơn nữa, việc trận đấu kết thúc đột ngột khiến người hâm mộ và cầu thủ đối phương chưa kịp chuẩn bị, dẫn đến nhiều xung đột và cảm xúc tiêu cực.
Sau khi bãi bỏ luật bàn thắng vàng và bạc, FIFA đã quay trở lại thể thức hiệp phụ 30 phút, tạo cơ hội cho cả hai đội chơi hết khả năng và giành chiến thắng.
Trên đây là thông tin về luật bàn thắng vàng trong bóng đá . Tuy mới chỉ xuất hiện hơn 10 năm, nhưng luật bàn thắng vàng đã để lại dấu ấn sâu sắc trong lịch sử bóng đá thế giới. Nó đã tạo nên những khoảnh khắc bùng nổ, những bàn thắng dở tệ và những tranh cãi khó quên.
